Trong lĩnh vực gia công cơ khí chính xác, công nghệ CNC (Computer Numerical Control) đã trở thành một phương pháp không thể thiếu nhờ khả năng tạo ra các chi tiết phức tạp với độ chính xác cao. Một trong những yếu tố quan trọng quyết định chất lượng gia công CNC chính là việc lựa chọn dao phay phù hợp. Dao phay là công cụ cắt gọt được sử dụng để loại bỏ vật liệu khỏi phôi, tạo nên các bề mặt hoặc hình dạng theo yêu cầu. Dưới đây là các loại dao phay phổ biến thường được sử dụng trong gia công CNC, cùng với đặc điểm và ứng dụng cụ thể của từng loại.

1. Dao Phay Ngón (End Mill)

Dao Phay Ngón (End Mill)

Dao phay ngón là loại dao phay linh hoạt nhất, được sử dụng rộng rãi trong nhiều quy trình gia công CNC. Với thiết kế lưỡi cắt ở cả phần đầu và phần thân dao, dao phay ngón có thể thực hiện nhiều thao tác khác nhau như:

• Phay mặt phẳng: Tạo ra các bề mặt phẳng trên chi tiết.

• Phay rãnh: Tạo các khe, rãnh trên bề mặt phôi.

• Phay định hình: Gia công các biên dạng phức tạp hoặc chi tiết có hình dạng đặc biệt.

Dao phay ngón có nhiều loại vật liệu chế tạo như thép gió (HSS), hợp kim cứng (Carbide), và được phủ lớp phủ tăng độ bền như TiN, TiAlN để phù hợp với các vật liệu gia công khác nhau như thép, nhôm, hoặc nhựa.

2. Dao Phay Cầu (Ball Nose End Mill)

Dao Phay Cầu (Ball Nose End Mill)

Dao phay cầu được thiết kế với phần đầu lưỡi cắt có dạng hình cầu, giúp nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho gia công các bề mặt cong hoặc biên dạng 3D. Ứng dụng chính của dao phay cầu bao gồm:

• Gia công khuôn mẫu: Tạo các bề mặt trơn tru, mịn màng trên các chi tiết khuôn.

• Gia công chi tiết 3D: Phay các chi tiết có hình dạng phức tạp, chẳng hạn như các bộ phận trong ngành hàng không hoặc y tế.

Loại dao này thường được sử dụng trong các thao tác phay tinh, nơi yêu cầu độ chính xác và chất lượng bề mặt cao. Tuy nhiên, do thiết kế đặc biệt, dao phay cầu thường có tốc độ cắt thấp hơn so với các loại dao phay khác.

3. Dao Phay Trụ (Cylindrical Mill)

Dao Phay Trụ (Cylindrical Mill)

Dao phay trụ có hình dạng trụ dài với các lưỡi cắt nằm dọc theo thân dao. Loại dao này được sử dụng chủ yếu cho:

• Phay mặt phẳng: Tạo ra các bề mặt phẳng lớn trên phôi.

• Phay rãnh: Cắt các rãnh thẳng hoặc rãnh nông.

Dao phay trụ thường được dùng trong các ứng dụng gia công thô, nơi cần loại bỏ lượng vật liệu lớn. Tuy nhiên, do thiết kế đơn giản, nó ít được sử dụng cho các biên dạng phức tạp.

4. Dao Phay Đĩa (Disk Mill)

Dao Phay Đĩa (Disk Mill)

Dao phay đĩa có dạng đĩa tròn với lưỡi cắt nằm ở chu vi hoặc hai bên mặt đĩa. Đây là loại dao chuyên dụng cho:

• Phay rãnh: Tạo các rãnh sâu hoặc rãnh hẹp trên chi tiết.

• Cắt đứt: Cắt các chi tiết thành từng phần riêng biệt.

Dao phay đĩa thường được sử dụng trong các ngành công nghiệp sản xuất hàng loạt, như sản xuất bánh răng hoặc các chi tiết cơ khí yêu cầu rãnh chính xác. Loại dao này có khả năng chịu tải cao và phù hợp với gia công các vật liệu cứng.

5. Dao Phay Mặt Đầu (Face Mill)

Dao Phay Mặt Đầu (Face Mill)

Dao phay mặt đầu được thiết kế với các lưỡi cắt nằm ở mặt phẳng đầu dao, giúp nó phù hợp cho việc gia công các bề mặt phẳng lớn. Ứng dụng chính của dao phay mặt đầu bao gồm:

• Phay thô: Loại bỏ lượng vật liệu lớn trên bề mặt phôi.

• Gia công mặt phẳng: Tạo ra các bề mặt phẳng với độ nhám thấp.

Dao phay mặt đầu thường có kích thước lớn và được trang bị nhiều lưỡi cắt có thể thay thế (inserts), giúp tăng hiệu suất và giảm chi phí bảo trì. Loại dao này đặc biệt hiệu quả khi gia công trên các máy CNC công suất cao.

6. Dao Phay Định Hình (Profile Mill)

Dao Phay Định Hình (Profile Mill)

Dao phay định hình là loại dao được thiết kế đặc biệt để gia công các biên dạng phức tạp, chẳng hạn như các chi tiết có hình dạng không đều hoặc các rãnh có hình học đặc biệt. Ứng dụng của dao phay định hình bao gồm:

• Gia công chi tiết phức tạp: Tạo ra các biên dạng cong, góc cạnh hoặc các hình dạng tùy chỉnh.

• Sản xuất chi tiết hàng loạt: Được sử dụng trong các ngành như ô tô, hàng không để gia công các bộ phận có hình dạng đặc biệt.

Dao phay định hình thường được chế tạo theo yêu cầu cụ thể của khách hàng, với hình dạng lưỡi cắt phù hợp với biên dạng cần gia công. Điều này khiến loại dao này trở thành lựa chọn tối ưu cho các ứng dụng đòi hỏi độ chính xác cao.

Việc lựa chọn loại dao phay phù hợp trong gia công CNC không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng chi tiết mà còn quyết định hiệu suất và chi phí sản xuất. Mỗi loại dao phay, từ dao phay ngón đa năng đến dao phay định hình chuyên dụng, đều có những ưu điểm và ứng dụng riêng. Để tối ưu hóa quy trình gia công, người vận hành cần hiểu rõ đặc điểm của từng loại dao, vật liệu gia công, và yêu cầu kỹ thuật của chi tiết. Sự kết hợp giữa công nghệ CNC hiện đại và dao phay chất lượng cao sẽ mang lại những sản phẩm cơ khí chính xác, bền bỉ và đáp ứng mọi tiêu chuẩn khắt khe.